1

اختلال اوتیسم در سه سال اول زندگی بیشتر شایع است

اوتیسم

به گزارش یاران مهربانی به نقل از ایسنا، دانشیار گروه روان‌پزشکی دانشگاه علوم پزشکی استان کردستان گفت: بیماری اوتیسم نوعی اختلال رشدی از نوع روابط اجتماعی بوده که با رفتارهای ارتباطی و کلامی غیرطبیعی قابل شناخت بوده و علائم این اختلال قبل از سه‌سالگی بروز می‌کند و علت اصلی آن هنوز ناشناخته مانده است.

اوتیسم نوعی اختلال رشدی است که بر رشد طبیعی مغز در حیطه تعاملات اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی تأثیر می‌گذارد. علائم این اختلال تا پیش از سه سالگی بروز می‌کند و علّت اصلی آن ناشناخته‌است. اوتیسم ارتباط با دیگران و دنیای خارج را برای مبتلایان به اوتیسم، دشوار می‌سازد.

اوتیسم اختلالی عصبی و رشدی در کودکان است که طی سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته و به دغدغه بسیاری از خانواده‌ها تبدیل‌شده است، کودکان مبتلابه این اختلال شرایط روحی و روانی خاصی را دارند که همچون سایر بیماری‌های خاص حمایت همه‌جانبه دولت و جامعه را برای تجربه کردن زندگی عادی می‌طلبد.

دکتر فایق یوسفی در گفت‌وگو با ایسنا، در این خصوص اظهار کرد: اختلال طیف اوتیسم یک اختلال عصبی رشدی است که در دوران کودکی و قبل از سه‌سالگی بروز می‌کند، این بیماری با تأثیر بر روی مغز افراد مبتلا، باعث می‌شود که کودکان در سه حوزه تعاملات اجتماعی، ارتباط با دیگران و نداشتن ابزارهایی برای تعاملات ازجمله تماس چشمی مشکل داشته باشند.

دانشیار گروه روان‌پزشکی دانشگاه علوم پزشکی استان کردستان، بابیان اینکه چهار مشخصه برای شناسایی این بیماری وجود دارد، ذکر کرد: کودکانی که در سن ۱۲ماهگی هجا به کار نمی‌برند، در ۱۹ماهگی کلمه نمی‌گویند، قبل از ۲۴ماهگی ترکیب دو کلمه را نمی‌گویند و کودکانی که قادر به برقراری تماس چشمی نیستند دارای اختلال اوتیسم می‌باشند.

یوسفی عنوان کرد: از عوامل احتمالی این بیماری علت شناخته‌شده و مشخصی برای اوتیسم کشف نشده اما تحقیقات نشان داده است که احتمال تأثیر عوامل ژنتیکی و دارویی در بروز این بیماری وجود دارد.

وی با اشاره به اینکه در خانواده‌هایی که این بیماری نسل به نسل انتقال پیدا می‌کند احتمال کودکان مبتلابه اوتیسم بیشتر است، تصریح کرد: مصرف قرص‌های دیابت و مسکن در زمان بارداری و سن بالای پدر و مادر از عوامل تولد نوازد مبتلابه بیماری اوتیسم است.

 

دانشیار گروه روان‌پزشکی دانشگاه علوم پزشکی استان کردستان، بیان کرد: علائم شایع اوتیسم شامل عدم برقراری ارتباط چشمی، ناتوانی کلامی، انواع رفتارها و علاقه به بازی‌های تکراری، تأخیر در یادگیری و حرف زدن، بی‌توجهی به احساس درد، وابستگی شدید به پدر و مادر و عدم ارتباط با دیگران در روابط اجتماعی می‌شود.

وی با اشاره به اینکه در این بیماری از هر ۱۰۰ نفر یک نفر مبتلا می‌شود، عنوان کرد: بیماری اوتیسم در پسران چهار برابر شایع‌تر از کودکان دختر است.

یوسفی با اعلام اینکه ۸۰ درصد مبتلایان اوتیسم طبق آمار هوش کمتری دارند و در سطح نرمالی نیستند، ادامه داد: افراد مبتلابه اوتیسم که دارای ضریب هوشی بالای ۸۵ درصد هستند بدون هیچ‌گونه تأخیر زبانی می‌توانند صحبت کنند و این افراد ضریب هوشی نرمالی دارند.

وی گفت: کودکان مبتلابه اوتیسم شدید،  ضریب هوشی کمتر از ۷۰ درصد دارند که ممکن است همراه با عقب‌ماندگی باشد، همچنین کودکان دارای ضریب هوشی ۷۰ تا ۸۹ درصد نیز در مرز قرار دارند و در رده کودکان دارای اختلال اوتیسم متوسط قرار می‌گیرند که نا عادی هستند و نه عقب‌مانده.

یوسفی به معیارهای تشخیص اوتیسم اشاره کرد و گفت: نارسایی‌های پایدار در ارتباط اجتماعی، نقص در ادارک کاربرد مهارت‌های ارتباطی برای اهداف اجتماعی، کمبود در رفتارهای غیرکلامی و ناتوانی در درک معانی پنهان و مبهم زبان از معیارهای تشخیص اوتیسم است.

وی با اشاره به اینکه افراد دارای اوتیسم علائم مختلف و گوناگونی از خود نشان می‌دهند، بیان کرد: طبقه‌بندی اوتیسم شامل اوتیسم کلاسیک(اختلال اوتیسم)، اختلالات نافذ رشد، تشخیص نیافته(مجموعه‌ای از ویژگی‌ها را شامل می‌شود که شبیه به اوتیسم است اما به‌شدت اوتیسم نیستند)، سندروم رت (اختلالی ارثی که در دختران را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد علائم شناختی دارد و با حمله‌های صرعی همراه است که با افزایش سن اضافه می‌شود)، اختلال اسپرگر(اختلالی که ویژگی‌های اوتیسم را دارد اما توانمندی زبانی فرد بدون آسیب باقی می‌ماند، می‌شود.

دانشیار گروه روان‌پزشکی دانشگاه علوم پزشکی استان کردستان، افزود: بیماری اوتیسم ممکن است هم‌زمان با چند بیماری همراه باشد، گاهی فرد مبتلابه اوتیسم بیش‌فعال بوده و رفتارهای خطرناکی انجام می‌دهد، بی‌نظم و همیشه در حال جنب‌وجوش و یا حواس‌پرت است که با تشخیص درست باید درمان هم‌زمان انجام شود.

وی گفت: برنامه‌های آموزشی، رفتاری و سایر فن‌های آموزشی که معطوف به ایجاد تغییر در رفتار کودک مبتلابه اوتیسم و دادن فرصتی برای رشد و بهبودی رفتاری است ازجمله مداخلات روانی مؤثر در درمان اختلال اوتیسم است.

وی افزود: خانواده‌ها باید با کودک مبتلابه اوتیسم به‌گونه‌ای رفتار کنند که رفتارهای خوب و درست کودک را تشویق و رفتارهای بد او را نادیده بگیرند.

یوسفی با تأکید بر اینکه موسیقی در بهبود اوتیسم نقش به سزایی دارد، عنوان کرد: موسیقی بدون کلام یا سنتی در برنامه هرروز می‌تواند مؤثر باشد.

وی تصریح کرد: بازی‌درمانی یکی از موارد مداخلات رفتاری است که در بهبود بیماری کودک بسیار کمک می‌کند و باعث بهبود برقراری ارتباط و تماس چشمی در کودک می‌شود.

دانشیار گروه روان‌پزشکی دانشگاه علوم پزشکی استان کردستان، عنوان کرد: این کودکان، اگر اوتیسم خفیف داشته باشند می‌توانند در مدارس عادی ادامه تحصیل بدهند ولی اگر مبتلابه اوتیسم شدید با ذکر علائم گفته‌شده باشند، توانایی ادامه تحصیل در مدارس عادی را ندارند.

وی ادامه داد: کلاس‌های آموزشی برای کودکان مبتلابه اوتیسم باعث می‌شود که حرفه‌ای را یاد بگیرند و بتوانند در آینده به بازار کار وارد شوند و درآمدی داشته باشند.

یوسفی تأکید کرد: کودکان مبتلابه اوتیسم متوسط با ضریب هوشی نرمال بیشتر به حمایت خانواده و دیگران نیازمند تا بتوانند در جامعه ارتباط برقرار کنند.

وی گفت: بیماری «اوتیسم» نوعی اختلال رشدی از نوع روابط اجتماعی بوده که با رفتارهای ارتباطی و کلامی غیرطبیعی قابل شناخت است و علائم این اختلال قبل از سه‌سالگی بروز می‌کند و علت اصلی آن هنوز ناشناخته مانده است.

 

شهرزاد قادری، مدیر مرکز اختلالات طیف اوتیسم «کانیان» در کردستان، با اشاره به عدم شناخت بسیاری از خانواده‌ها از این بیماری، بر ضرورت اطلاع‌رسانی بیش‌ازپیش تأکید کرد و گفت: جامعه ما باید وجود کودکان «اوتیسمی» را باور کند.

وی افزود: خانواده‌ها باید توانایی‌های خاص این کودکان را درک کنند و بر شکوفایی استعدادهای آنان همت بیشتری داشته باشند.

مدیر مرکز اختلالات طیف اوتیسم «کانیان» در کردستان، به رفتارها، علایق و فعالیت­‌های محدود و تکراری فرد اوتیسمی اشاره و بیان کرد: اوتیسمی‌ها حرکات فیزیکی کلیشه‌ای و تکراری دارند یا از اشیاء همیشه به یک شکل استفاده می‌کند مثل حرکات تکراری ساده و تکرار کلام.

قادری ذکر کرد: فرد به‌شدت پایبند روتین است، رفتارهای کلامی و غیرکلامی او نظم و ترتیب خاصی دارند و به‌شدت در مقابل تغییر مقاومت نشان می‌دهد مثلاً حرکات فیزیکی بانظم و ترتیب خاص، پافشاری بر یک مسیر همیشگی و ناراحتی شدید در مقابل کوچک­ترین تغییرات را دارند.

وی تصریح کرد: فرد مبتلابه اوتیسم علایقی بسیار محدود و ثابت دارد که از لحاظ شدت و مقدار توجه غیرعادی هستند مثلاً دلبستگی شدید به اشیاء غیرمعمولی یا اشتغال ذهنی در مقابل موضوعات غیرعادی و دایره علایق فرد بسیار محدود است یا علایق­اش را اصلاً تغییر نمی‌دهد.

مدیر مرکز اختلالات طیف اوتیسم «کانیان» در کردستان، خاطرنشان کرد: فرد مبتلا به اوتیسم معمولاً نسبت به  درد، گرما، سرما بی تفاوت است به بعضی صدا و یا بافت‌های اشیاء واکنش خصمانه نشان می‌دهد، بعضی اشیاء را به‌طور افراطی بو یا لمس می‌کند و به بعضی اشیاء یا نورهای چرخان علاقه بسیار شدیدی نشان می‌دهد.

قادری در پایان یادآور شد: تشخیص اختلال طیف اوتیسم بسیار دشوار است آنچه تشخیص را پیچیده­تر می‌سازد این است که با تغییر سن، رفتارهای این افراد نیز تغییر می‌کند، نشانه‌های این اختلال ممکن است با درجات مختلفی از معلولیت ذهنی نشان داده شوند و همپوشانی اختلالات طیف اوتیسم با سایر اختلالات مانند صرع و ADHD است.

 

خانم محمدی مادر پرهام ۱۳ ساله مبتلا به اوتیسم در خصوص بیماری فرزندش این گونه توضیح می‌دهد که پسرش در سن دو سالگی توانای حرف زدن و تکلم را نداشت زمانی که به پزشک مراجعه کرده گفته‌اند که فرزندتان مبتلا به اوتیسم است اما به دلیل بی اطلاعی از این بیماری و توصیه های بزرگان خانواده مبنی بر این که فرزندت را اذیت نکن و بگذار خودش مدتی دیگر حرف می‌زند و اینکه بچه فلان فامیل هم این گونه بوده و الان به راحتی حرف می‌زند موجب شدند که تا ۵ سالگی فرزندش را به حال خود رها کند.

او می‌گوید پسرم را در سن ۵ سالگی به مدرسه استثنایی برای رفتن به مهد کودک فرستادم که مسئولین آنجا از این که خیلی دیر به درمان اوتیسم پسرم مراجعه کردم تعجب کردند اما تنها یک پاسخ داشتم که نمی دانستم در جریان این بیماری نبودم. با راه اندازی مرکز اوتیسم در سنندج توانستم پرهام را در سن هفت سالگی به این مرکز بفرستم.

مادر پرهام از اوتیسم شدید پسرش می‌گوید و از اینکه تاکنون نتوانسته حرف بزند بسیار در رنج و عذاب است و در این باره توضیح می‌دهد که پسرم بسیار وابسطه به خودم است و توانای انجام کارهای شخصی خودش را نیز ندارد.

او همچنین به ضعیف بودن سیستم بدنی پسرش اشاره‌ای می‌کند و می‌گوید پسرم خیلی زود مریض می‌شود و در برابر معاینه پزشکان مقاومت کرده و این موجب شده که نتواند بهتر درمان شود. در فصل زمستان سال گذشته مدتی بود که خیلی کم غذا می‌خورد و به دلیل اینکه نمی‌تواند صحبت کند من نمی‌دانستم چه بیماری دارد خودم تصور می کردم یا دندان درد دارد یا درد معده. با هزار بدبختی و مکافات فهمیدم که سه دندان او مشکل پیدا کرده بعداز هماهنگی های لازم با دانشگاه علوم پزشکی توانسیم او را در بیمارستان جهت کشیدن دندان هایش بستری کنیم چون باید با بی هوشی کامل انجام میشد. هر چند این بی هوش موجب عود شدن اوتیسمش می‌شد.

مادر پرهام می‌گوید به دلیل اوتیسم شدید پسرم متاسفانه حتی مدرسه استثنایی او را قبول نکردند و تاکنون به مدرسه نرفته است.

او اختصاص بیمارستانی جهت درمان بیماران خاص و اوتیسمی را لازمه شهر سنندج دانست و می‌گوید یکی از بزرگترین مشکل خانواده های دارای فرزند اوتیسم درمان بیماری شان است چون آنها به پزشکان اجازه معاینه نمی‌دهند لذا اختصاص یک بیمارستان موجب می‌شود که ما با خیال راحت تر فرزندمان را بستری کنیم بلکه پزشکان بتوانند آن‌ها را درمان کنند.

وی همچنین می‌گوید به دلیل اینکه پسرم گاهی با صدای بلند می‌خندد و دست می‌زند نمی‌توانیم به پارک و یا پیاده روی برویم چون مردم ما را نگاه می‌کنند و این نگاه سنگین باعث شده که اصلا از خانه بیرون نیایم.

مادر پرهام با صدای لرزن تر ادامه می‌دهد ما حتی به مهمانی هم نمی‌رویم، پرهام به دلیل هیکل درشت و قد بلندش گاهی از سر شوق به هوا می‌پرد و فامیل هایمان فرزندانشان را دور خود جمع می‌کنند که به آن‌ها برخورد نکند.

مادر پرهام در سن ۲۱ سالگی در آرامش کاملا زمان بارداری را طی و هیچ گونه قرصی را مصرف نکرده اما تنها دلیل اینکه فرزندش به اوتیسم مبتلا شده را این گونه بیان می‌کند که به مدت ۱۵ روز در استرس شدیدی قرار گرفتم شاید این دلیلی باشد که فرزندم مبتلا به این بیماری شده است.

لازم به ذکر است؛ اگر خانواده ها در سن کم به بیماری فرزندشان اطلاع پیدا کنند تا حد زیادی با گفتار درمانی، مداخلات رفتاری و آموزشی می‌توانند درمان شوند، باید بدانیم که در جای جای کشورمان کودکان و نوجوانان بسیاری هستند که به علت ابتلا به اختلال اوتیسم نیازمند تشخیص، آموزش و درمان هستند.

هنوز والدین بسیاری هستند که به علت ناآگاهی از اوتیسم و درمان های مورد نیاز بی راهه می پویند و لحظات حساس و سرنوشت سازی را از دست می دهند، پس باید والدین نسبت به فرزندی که به دنیا می آورند توجه کامل داشته باشند که اگر دچار بیماری هستند بتوانند در همان نوزادی درمانشان کنند.