معلولیت و انواع آن
قصد داریم تا در این یادداشت کوتاه شما را با تعریف معلولیت، انواع معلولیت و عوامل دخیل در ایجاد آنها، به صورت مختصر آشنا کنیم.
معلولیت: بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی (۱۹۸۱) معلولیت عبارت است از ایجاد اختلال در رابطه بین فرد و محیط.
به عبارت دیگر معلولیت مجموعه ای از عوامل، جسمی، ذهنی، اجتماعی و یا ترکیبی از آنها است که به نحوی در زندگی شخص اثر سوء بر جای گذاشته و مانع زندگی وی به صورت طبیعی می گردد. چنین فردی اصطلاحاً معلول نامیده می شود و غالباً به دلیل عدم امکان زندگی مستقل، از نظر شخصی و اجتماعی نیازمند توانبخشی است.
سلامت از دید سازمان بهداشت جهانی: سلامت عبارت است از سازگاری همه جانبه فرد دارای هر ویژگی با خصوصیات فیزیکی و اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی و اعتقادی محیطی که در آن زندگی می کند.
علت معلولیت می تواند مادرزادی(ارثی)، جنگ و انقلاب و حوادث و بیماری ها باشد.
توانبخشی: توانبخشی عبارت است از مجموعه تدابیر و اقدامات پیگیر و هماهنگ از خدمات پزشکی، پیراپزشکی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به صورت حرفه ای که به قصد درمان و بهبود و همچنین ارتقاء سطح کارایی آنان تا بالاترین حد ممکن به منظور دستیابی معلول به یک زندگی مستقل در جامعه عرضه می گردد.
وراثت، محیط و اراده را می توان از عوامل تأثیرگذار بر تعلیم و تربیت برشمرد.
انواع معلولیت
- معلولیت جسمی: شامل معلولیت قطع عضو (فوقانی، تحتانی، هردو یا بخشی از آنها) و اختلالات سیستم عصبی و ضایعات نخاعی ( فلج یک عضو یا یک طرف بدن، فلج دست ها و پاها و فلج مغزی) می باشد.
- معلولیت حسی: شامل نابینایی (نابینایی مطلق ، نابینایی، نیمه بینا و دیربینا) و ناشنوایی ( ناشنوایی مطلق، ناشنوا، نیمه شنوا و سخت شنوا) می باشد.
- معلولیت ذهنی: شامل آموزش پذیر(با سطح هوشی بالاتر)، تربیت پذیر (با سطح هوشی کمتر) و پناهگاهی یا ایزوله ( با سطح هوشی بسیار کم) می باشد.
- معلولیت روانی: در دو دسته ناسازگاری (اختلالات هیجانی و روانی) و مبتلایان به بیماری های روانی مزمن قابل تقسیم بندی است.
- معلولیت اجتماعی: این نوع معلولیت را می توان شامل کودکان آسیب دیده (بی سرپرست، خیابانی و بزهکار) و محکومین دراز مدت زندان ها (معتادین، متکدیان و زنان روسپی) دانست که البته با بحث آسیب دیدگی اجتماعی متفاوت است.
- معلولیت مربوط به ارگان های داخلی: شامل نقص در سیستم قلبی و عروقی، کلیوی، تنفسی و همچنین بیماری هایی مانند صرع، دیابت، هموفیلی و تالاسمی می باشد.
لازم به توضیح است که علل این معلولیت ها می تواند به عوامل قبل از تولد، هنگام تولد و بعد از تولد مرتبط باشد.
گردآورنده: فاطمه قهرمانی – کارشناس علوم اجتماعی و مسئول مددکاری مؤسسه خیریه توانبخشی معلولین ذهنی تهران